Çoğu USB flaş bellek kullanıcısı bu minik taşınabilir depolama alanlarını formatlama, yani biçimlendirme işlemini yapma ihtiyacı hissetmez. Bunun sebebi USB flaş belleklerin kutularından zaten formatlanmış halde çıkıyor olmasıdır. Ancak günü geldiğinde bu bellekleri sıfırlama ihtiyacı hissedebilirsiniz. Örneğin Windows 10 kurulum USB’si olarak kullandığınız bir flaş belleği artık günlük işlerinizde kullanmaya karar verdiğinizde yapmanız gereken şey biçimlendirmek olmalıdır.
Neyse ki Windows, Mac ve Linux işletim sistemlerine sahip tüm bilgisayarlar aracılığıyla USB flaş bellek biçimlendirmesi yapabilmeniz mümkün. Hatta eğer bir OTG aparatına sahipseniz Android cep telefonunuzdan bile USB flaş belleği sıfırlayabiliyorsunuz. Rehber niteliğindeki bu yazının devamında Windows ve Mac OS 10 ve üzeri bilgisayarlarda bunu nasıl yapacağınızdan bahsedeceğiz. 
USB Bellek Biçimlendirme Nedir?
SSD, HDD ve flaş bellek gibi taşınabilir veya sabit depolama alanlarını sıfırlama işlemine biçimlendirme denir. Bazen “formatlama” olarak da adlandırılan bu süreç sayesinde depolama alanını fabrikadan çıktığı ilk günkü hale geri dönüştürebilmek mümkündür. Eğer USB belleğe virüs bulaştıysa, çok fazla dosya biriktiyse veya UEFI modunda veri yazımı yapıldıysa biçimlendirme yaparak her şeyi sıfırlayabilirsiniz.
Fotoğraf ve videolarınızı sakladığınız bir USB flaş belleği Windows 10 kurulumunda kullanmak istiyorsanız yine biçimlendirme işlemini yapmanız gerekecektir.
USB bellek biçimlendirmesi genelde aşağıdaki gibi iki ana şekilde yapılır.
Hızlı format: Bu yöntemde dosya sistemi ve kök ana dizin dosyaları seçip geri dönüşüm kutusuna göndermek suretiyle sıfırlanır. Anlık olarak boş alana ihtiyacınız varsa bu yöntemi tercih edebilirsiniz. En güvenli formatlama yöntemi değildir çünkü veri kurtarma yazılımlarıyla silinen dosyalarınızın geri kurtarılma ihtimali söz konusudur.
Tam format: “Bad sector” diye de adlandırılan bozuk kesimleri tamir etmek, tüm verileri kalıcı ve geri dönüşü olmayacak şekilde silmek için bu yöntem tercih edilir. Diskin hafıza büyüklüğüne göre daha uzun sürebilen bir işlemdir.
Aksi bir ihtiyaç söz konusu olmadığı müddetçe her zaman için “hızlı format” seçeneğini kullanmanız önerilir. Böylece gereksiz yere vakit kaybetmemiş olursunuz.
Biçimlendirme Ekranındaki Dosya Sistemi Seçenekleri Nelerdir?
Flaş bellek biçimlendirmesi yaparken karşınıza birden fazla dosya sistemi seçeneği sunulacaktır. Bu seçeneklerden hangisini tercih edeceğinizi henüz bilmiyorsanız, aşağıdaki satırlar size yardımcı olabilir. İdeal kullanım için bunlardan en uygun olanına karar vermeniz gerekecek.
FAT32: Hem Mac hem de Windows işletim sistemi tarafından tanınan ve kullanılan bu seçenekte maksimum dosya büyüklüğü 4 GB olarak sınırlanmıştır. Çoğu USB flaş bellek kutudan FAT32 işletim sistemiyle çıkar. Günümüz bilgisayarlarıyla en uyumlu dosya sistemi olmasına rağmen dosya büyüklüğü kısıtı yüzünden çok tercih edilmez. USB girişine sahip hemen her cihaz ve oyun konsolları bu sistemi destekler.
exFAT: USB flaş bellekler için en ideal dosya sistemlerinden biri exFAT’tır. FAT32’nin aksine 4 GB dosya büyüklüğü sınırı yoktur. Windows ve Mac’lerde sorunsuz çalışır. Ancak Windows XP gibi eski nesil işletim sistemlerinin exFAT disklerde okuma ve yazma performansının çok düşük olacağını belirtmek gerekir.
NTFS: Windows işletim sisteminin dahili depolama birimlerinde varsayılan olarak kullanmayı tercih ettiği NTFS, devasa büyüklükteki tekil dosyaları bile rahatlıkla saklayabilir. Tek dezavantajı Mac OS X işletim sistemi bu türdeki diskleri sadece okuyabiliyor, ancak yeni veri yazımı yapamıyor. Bunun için üçüncü parti bir NFTS okuma yazma programı kurmanız gerekebilir.
Mac OS Extended: İsminden de anlaşılacağı üzere yalnızca Mac kullanıcıları hedeflenerek geliştirilen bu dosya türü, eğer ilgili depolama birimini yalnızca Mac OS’lerde kullanacaksanız tercih edilmelidir. Aksi takdirde USB flaş belleğinizi Windows bilgisayara takarsanız okuma veya yazma yapamazsınız. Herhangi bir dosya büyüklüğü sınırı olmayan bu sistemin Mac’lerde gayet verimli ve hızlı çalıştığı söylenebilir.
APFS: Takvim yaprakları 2017’yi gösterdiğinde hayatımıza giren APFS, Apple tarafından macOS için geliştirilen bir diğer dosya sistemidir. İlk kez macOS 10.13’te kullanımı başlanan bu sistemin klonlama ve dosya bazlı şifreleme yapma gibi gelişmiş özellikleri mevcut. Ancak üçüncü parti uygulamaları yüklemeden Windows PC’lerde APFS diskler için okuma ve yazma yapabilmeniz mümkün değil. Bu sebeple eğer işletim sistemleri arasında sık geçiş yapmanız gerekiyorsa ExFAT veya FAT32 kullanmanız önerilir.
Tabii tüm bu dosya sistemlerini farklı platformlarda sorunsuz kullanabilmek için yükleyebileceğiniz bazı araçlar var. Misal NFTS’leri Mac’te çalıştırmak için Fuse, HFS’leri PC’de çalıştırmak içinse HFSExplorer uygulamaları kurulabilir. Keza APFS’i PC’de kullanmak isteyenlerin “APFS for Windows by Paragon Software”i indirmeleri gerekecek.
Eğer tek bir SSD veya HDD’de iki işletim sistemi kullanacaksanız tavsiyemiz her sistem için ayrı bir dosya türü belirlemeniz ve diski buna göre biçimlendirmeniz yönünde. ExFAT veya FAT32 burada tercih edilebilir.
USB Bellek Biçimlendirme Nasıl Yapılır?
Yeni bir işletim sistemi kurmak, var olan kurulum flaş belleğini boşa çıkarmak veya virüslerden kurtulmak için USB bellekleri ara ara biçimlendirmenin faydalı olacağından bahsetmiştik. Şimdi bilmeyenler için bunu nasıl yapabileceğiniz aktaralım.
- Bilgisayarınızdaki USB yuvalarından birine flaş belleği takın.
- Dosya gezginini açın.
- Sol kenardan “Bu bilgisayar”a tıklayın.
- “Cihazlar ve sürücüler”in hemen altında flaş belleğiniz ismiyle beraber gözükecektir. Sağ tıklayın ve “Biçimlendir” butonuna basın.
- Aşağıya doğru açılır menüden istediğiniz dosya sistemini seçin. Aynı ekrandan USB belleğinize isim de verebilirsiniz. Mesela “FormatUSB” diyebilirsiniz, size kalmış.
- Son adımda format seçenekleri karşınıza çıkacaktır. Hızlı biçimlendir’e basarsanız işlem daha hızlı neticelenir.
Biçimlendirme veya diğer adıyla formatlama kısa süre içinde sona erecek, fotoğraf, video ve belgelerinizi saklamaya hazır hale gelecektir. Hepsi bu kadar!
Mac OS Cihazlarda USB Biçimlendirme Nasıl Yapılır?
Apple tarafından üretilen Mac bilgisayar ve dizüstü modellerinde USB flaş bellek biçimlendirebilme işlemi için aşağıdaki adımları izlemeniz yeterli olacaktır.
- USB flaş belleği yerine takın. Uygulamalar içinden “Disk izlencesi”ni bulun ve çalıştırın.
- Sol tarafınızdaki menüden ilgili USB belleği seçin. En üst köşedeki “Sil” butonuna basın.
- Formatlamak istediğiniz dosya sistemine karar verin. Mac OS Extended ve APFS’in yanı sıra FAt32 ve ExFAT gibi sistemler burada karşınıza çıkacaktır.
- Son adıma geçmeden önce biçimlendireceğiniz flaş belleğe isim vermeniz gerekecek.
- Bunu da yaptıktan sonra “Sil”e basın ve biçimlendirmeyi tamamlayın.
Gördüğünüz üzere hem Windows hem de Mac OS bilgisayarlarda flaş bellek biçimlendirmek gayet kolay. Yalnızca dakikalar içerisinde formatlama işlemini halledebilmeniz mümkün. Hem flaş belleklere bulaşmış virüsleri temizlemek hem de genel olarak veri yazma ve okuma performansını iyileştirmek için zaman zaman bu işlemi yapmanızı tavsiye ediyoruz.
FAT32, ExFAT, NTFS ve APFS gibi farklı dosya sistemleri arasından size en uygun olanı belirleme noktasında ikilemde kalmanız ise gayet olası. İşin aslı bu sistemlerin her biri farklı kullanım amaçlarına hizmet ediyor. Siz de ihtiyaç, istek ve beklentilerinizi göz önünde bulundurarak dosya sistemine karar vermelisiniz. Günlük kullanıcılar için NTFS ve ExFAT’ın gayet iş göreceğini belirtebiliriz.
